Kada govorimo o seobama i migraciji stanovništva na prostorima Panonske nizije, ističe se činjenica da ni u jednoj oblasti Evrope nije zabeležena takva frekvencija ljudi, kultura i ljudskih dostignuća kao ovde. Ona je podnela sva ova kretanja zahvaljujući tome što se nalazi na glavnim drumovima i vodenim putevima, a na nju su uticali i krstaški ratovi, avarska i turska osvajanja. U doba velike seobe naroda, ovde su se nastanili u 7.veku zajedno sa Hunima i Avarima i naši preci.
Oblast u kojoj se nalazi Bački Petrovac od davnina je bila naseljena, ali zbog stalnih nemira, stanovništvo nije dugo ovde boravilo. Prema istorijskim podacima, prvi stanovnici su bili Kelti i Jazige, ali i veliki broj osvajača Avara, koji su ih brzo iselili. Nakon njih spominju se i slovenska plemena Bodrici i Limiganti, nakon kojih dolaze Mađari, Turci i Srbi a u 16.veku i Česi. Posle Mohačke bitke 1526.godine, Turci su opustošili celu Bačku, a uništeno je 734 naselja.Mnoga od njih nisu bila obnovljena, ali su ostala njihova imena.
Tradicija
ISTORIJAT BAČKOG PETROVCA
Postoje podaci o tome da su u okolini Petrovca postojala naselja: Bodonj, Telek, Dragovo, Bega, Kirta, Nandža, Kostolište i druga, a najveće od njih je bilo Dragovo. Zahvaljujući arheološkim istraživanjima, dobijeno je mnoštvo informacija, a tek 1688.godine spominju se prvi stanovnici- Bunjevci. Bili su to u stvari Srbi unijati, koji su preuzeli grčko-katoličku veroispovest, a poreklom su bili iz Hercegovine, kod reke Bune.
Ime Petrovac potiče još iz 12.veka, kada je dobio nezavisnost i crkvenu opštinu, a ime je dobio po crkvi posvećenoj Svetom Petru. Nakon dolaska Slovaka upotrebljava se ime Petrovec. Posle I. sv. rata zvao se Petrovec ( Bačka, Kraljevina SHS, kasnije Kraljevina Jugoslavija), a nakon II.sv.rata dobija svoje današnje ime Bački Petrovac. Tokom Rakocijeve bune ( 1703-1711 ) Petrovac je izbegao pustošenje, ali ni do danas nije poznato kako je do toga došlo, a podaci o tome nalaze se u Taubovom putopisu.
Na osnovu turskih teftera ( zemljišnih knjiga ) vidi se da je Petrovac bio gusto naseljen za vreme Turaka. Nakon njihovog odlaska, cela oblast južne Bačke bila je vojna granica, a obradivo zemljište pripadalo je Kraljevskoj komori tzv. Vojnoj komandi. Oblasna uprava se nalazila u Futogu, kojoj je pripadao: Petrovac, Gložan, Kisač, Begeč, Rumenka i Kamendin. U Peštanskim knjigama se navodi da je zemljišni posed Futoga sa okolinom obuhvatao 24.000 k.j. zemlje i da je približno 1703.godine od Bačke vojne uprave Futoško vlastelinstvo preuzeo baron J. Nekem za 24.959 rimskih forinti.
Kasnije su se smenjivali vlasnici, 1721.godine je to bio grof Buterur, a 1726.godine imanje je preuzela Kraljevska komora. Već sledeće 1727.godine prelazi u ruke Jozefa Odvajera, 1731.godine vlasnik je postao i grof Kavrijan, a kao vlasnici se pominju i potomci Arsenija Čarnojevića III, braća Čarnojević na čelu sa Mihajlom-Mišom. Zbog naseljavanja Slovaka, za nas je interesantan, naslednik grof Andraš Hadik, a poslednji vlasnici Futoga su bili iz porodice Brunsvik ( 1776-1848 ) t.j. do podele zemljišta seljacima. Na Futoškom gazdinstvu osnovana je 1745.godine prva slovačka opština na teritoriji Jugoslavije-Petrovec.
Autor teksta – B.Mileusnić,prof.
ISTORIJAT KULPINA
Prvo kulpinsko naselje se nalazilo na uzvišenju “ Klisa” zapadno od današnjeg Kulpina. Najstariji zapis o Kulpinu datira od 28.februara 1345. godine. Stanovnici ovog Kulpina su živeli u zemunicama i bavili se stočarstvom, lovom i ribolovom.
Više puta je bio opustošen od strane Turaka, a jednom i od tatarskih hordi. Lokacija mesta se više puta menjala- “Klisa”, “Vinjičke”, “ Peskara”, uvek prilikom novog naseljavanja.
Nova istorija Kulpina počinje 1745. godine kada braća Stratimirović osnivaju današnji Kulpin. Oni sa sobom dovode oko 200 srpskih porodica. Prvi put u nekom dokumentu, Slovaci se u Kulpinu pominju 1758. godine.
Porodica Stratimirović je dala više istorijskih ličnosti: Mitropolit Stefan Stratimirović, Đorđe Stratimirović-komandant srpske vojske u revoluciji 1848/49 godine, i bila je jedna od najznačajnijih srpskih porodica u Habzburškoj monarhiji ( Austrija ).
Godine 1754. počela je sa radom prva srpska škola u Kulpinu, a nedugo zatim, već 1789. godine otvara se i prva slovačka škola. Obe su bile pri svojim crkvama.
Dvorac i veći deo imanja 1889. godine prodat je Lazaru Dunđerskom, koji je, kao i njegov sin Đoka znatno doprineo razvoju i modernizaciji poljoprivrede u Kulpinu. U Drugom svetskom ratu, Kulpin je oslobođen 15.oktobra 1944. godine.
Autor teksta – B.Mileusnić,prof.
ISTORIJAT MAGLIĆA
Na lokaciji današnjeg Maglića postojalo je vekovima naselje, koje je sticajem raznih istorijskih okolnosti povremeno bivalo kraći period nenaseljeno. Prvi put se pominje u XIII veku kao mađarsko naselje Kesi.
U kasnijem periodu kao vlasnik sela pominje se izvesni Savolj, prema kome se i selo naziva Savolj-kesi. Kasnije je etimološki transformisano u Buljkesh a na kraju Buljkes.
Prvi Nemci, u Buljkes naseljavaju se 1786. godine i to u velikom broju. Prilikom naseljavanja, ulice i javne zgrade ( a i privatne kuće ) građene su po strogom urbanističkom planu.
Tokom vremena unapredili su zemljoradnju u široj okolini i postali čuvene zanatlije i graditelji crkava.
Krajem 1944 veliki broj Nemaca iz Buljkesa, se odselio u Nemačku. Tokom 1945. godine doseljavaju se grčke izbeglice pripadnika narodnooslobodilačkog pokreta „Elas“.
Tada Buljkes postaje grčka eks teritorija. Krajem 1949. godine Buljkes naseljavaju porodice iz Srbije, Bosne, Hercegovine i Like. Pošto je selo bilo praktično Jugoslavija u malom, građani su odlučili da ime sela Buljkes promene u Bački Maglić ( po planini Maglić koja se nalazi na tromeđi Bosne, Hercegovine i Crne Gore).
Autor teksta T.Radanov,prof.
ISTORIJAT GLOŽANA
Godine 1791. gubi se svaki trag tvrđave Onagrinum, koju je 284. godine Dioklecijan, rimski car ( 284 -305 ) izgradio na lokaciji današnjeg Gložana.
Na teritoriji Gložana pre vremena Tatarskog upada ( 1241. godine ) su postojala dva naselja Drag ( Dragovo) i Telek.
U turskim tefterima iz 1556. godine pominje se naselje Galožan sa 16 kuća, nekoliko godina kasnije 1561. tamo se nalazi već 28 kuća, po potpisivanju karlovačkog mira 1699. godine pominje se kao pustara.
Godine 1720. izvršen je popis stanovnika u Bačkoj, većina stanovnika su bili Srbi i Bunjevci oko 95 % a slično stanje je i u Banatu. Od 1749. naselje ima poštu i stanicu. U XVII veku tu se naseljavaju Srbi, koji već 1733. imaju 95 kuća i dva popa. Prva sporadična naseljavanja slovaka počinju od 1740. godine.
Kao zvaničan datum naseljavanja Slovaka navodi se 1756. godina, kad u većem broju dolaze u Gložan na futoško imanje. Većina doseljenika dolazi iz Novohrada, Honta, Piešćan i Bekeša.
Naseljenici potpisuju ugovor sa suvlasnicima futoškog gazdinstva Čarnojevićima 03. maja 1759. godine.
Autor teksta J.Benda,prof.